İyiliğin Allah'tan kötülüğün kuldan olması ne demektir?
Bu konuyu anlamak için, bir misal kullanarak uzak hakikatleri yakınlaştırmak mümkündür. Misali şöyle düşünelim: Bir padişah, bir hizmetkârından, ihtişamlı bir cami yapmasını istedi ve caminin yapımında kullanılmak üzere tam 1000 altın verdi.
Bu hizmetkâr, sultanından aldığı 1000 altın ile gayet güzel ve nakışlı bir cami yaptı. Ancak, caminin yapımında sadece basit bir amele gibi çalışan ve caminin masraflarından hiçbirini karşılayamayan bu hizmetkâr, camiyi yaptıktan sonra: “Bu camiyi ben yaptım, bu cami benim malımdır.” diyebilir mi? Elbette ki hayır, diyemez. Herkes kabul eder ki, bu cami adi hizmetkârın malı değildir. Hizmetkârın bu caminin yapımında hizmeti vardır, ancak hem caminin yapım emri hem de cami için yapılan 1000 altınlık masraf sultana aittir. Eğer sultan ona cami yapmasını emretmeseydi ve caminin yapımında kullanılan 1000 altını vermeseydi, bu cami asla var olmazdı. O hâlde denilebilir ki, “Bu cami sultanın malıdır.” Ancak, eğer bu hizmetkâr haddini aşıp kendisine cami yapması için verilen 1000 altın ile cami yerine meyhane yapsa, o zaman meyhane onun malıdır ve o bundan mesuldür. Çünkü kendisine verilen emanete ihanet etti ve meyhane yapımında kullandı. İşte bu durumda diyemez ki: ”Ben bu meyhaneyi sultanın verdiği altınlar ile yaptım, mesuliyet onundur ve meyhane onun malıdır.” Elbette diyemez, çünkü sultan ona o sermayeyi meyhane yapması için vermemişti. Ona verilen sermaye bir cami için olup meyhane için değildi. Ancak o, sultanın kendisine verdiği sermayeye ihanet etti ve onunla bu meyhaneyi yaptı. O hâlde caminin mülkiyeti hakkında, hizmetkârın “Bu cami benimdir, bunu ben yaptım.” iddiası ne kadar geçersizse, meyhanenin mülkiyeti hakkında da: “Bunu sultanın verdiği sermaye ile yaptım. O hâlde burası onun malıdır.” iddiası o kadar geçersizdir.
Doğru olan ise şudur: “Cami sultanın sermayesi ve emri ile yapıldığından ona aittir. Meyhane ise, kendine verilen emanete ihanet ederek, cami yerine hırsızlık yaparcasına yapılan bir iş olduğundan hizmetkâra aittir.” Bu örnekle, insanın Allah'tan gelen bütün nimetleri kullanarak salih ameller işlemesi gerektiği ve kötülüklerin ise kendi ihaneti sonucu ortaya çıktığı vurgulanmaktadır. İyiliklerin Allah'tan, kötülüklerin ise insanın kendi seçimi olduğu gerçeği hatırlatılmaktadır. Bu durumda, insanın Allah'ın verdiği nimetleri iyiye kullanarak hayırlı işler yapması, kötülüklerden uzak durması ve günahlardan kaçınması gerekmektedir.
Asıl mülkiyet sahibi olan Allah'tır ve insanlar, Allah'ın kendilerine verdiği hediyelerle işledikleri iyiliklerin sahibi değillerdir. İnsanlar, bedenleri, duyguları, yetenekleri, zamanları gibi bütün kaynakları Allah'tan almaktadırlar ve bu kaynakları kullanarak Allah'ın emirlerini yerine getirmekle sorumlu olurlar. İnsanlar, iyiliklerin Allah'tan geldiğinin farkında olmalı ve bu iyiliklerin mülkiyetinin Allah'a ait olduğunu kabul etmelidirler.
Benzer şekilde, insanlar kötülükleri de kendi iradeleriyle işlemekte ve sorumluluğu kendilerinde bulundurmaktadırlar. İnsanlar, Allah'ın kendilerine verdiği hediyeleri kötüye kullanarak günah işlemekte ve bu kötülüklerin mülkiyeti kendilerine aittir. İnsanlar, kötülüklerin Allah'tan değil kendi iradelerinden kaynaklandığını kabul etmeli ve bu kötülüklerin sorumluluğunu üstlenmelidirler.
Bu misal, insanların Allah'ın verdiği hediyelerle sorumlu oldukları iyilikler ve kötülükler konusunda farkındalık kazanmalarına yardımcı olur. İnsanlar, Allah'ın kendilerine verdiği hediyeleri doğru bir şekilde kullanarak salih ameller işlemeli ve kötü işlerden kaçınmalıdırlar. Bu şekilde, iyiliklerin sahibi olan Allah'ın rızasını kazanabilirler ve kötülüklerin sorumluluğunu üstlenerek bu kötülükleri telafi etme şansına sahip olabilirler.
Benzer Haberler
Sabah Namazı Nasıl Kılınır? İslam'ın Beş Temel İbadetinden Birinin Adımları ve Önemi
Müslüman Ne Demek, Ne Anlama Gelir?
Müslüman erkeklerin giyim şekli nasıl olmalıdır?
Müslüman kadının giyim şekli nasıl olmalıdır?
İslam ahlakı Nedir, Ne Demek? İlgili Hadis ve Ayetler
Allah'ın Huzurunda Durdukları Zaman: Ayet ve Hadislerin Anlamı
İsraf: Tükenirken Tükenmek
Allah'ın Gözetiminde Yaşamak İçin Tavsiyeler